Kippen en ratten zijn geen fijne combinatie. Toch is het een duo dat onafscheidelijk lijkt. Waar kippen gehouden worden, kun je last krijgen van ratten. Als kippenhouder zit je daar zeker niet op te wachten, omdat ratten allerlei ziekten kunnen verspreiden. Wat moet je doen als je last hebt van een rattenplaag? Waar komen ratten op af? En hoe kun je ze voorkomen?
Kippen houden en ratten: waardoor krijg je er last van?
Ratten zijn een van de meest voorkomende problemen als je kippen gaat houden. Het is niet zo dat kippen zelf ratten aantrekken. Het zit juist in iets heel anders: in het voer van de kippen. Ratten moeten eten. Altijd, de hele tijd. Ze vreten als het kan, complete pakken leeg. Sterker: ratten eten tien keer hun eigen lichaamsgewicht op. En dat iedere dag opnieuw.
Je begrijpt dat deze diertjes, met een geweldige eetlust, aangetrokken worden door voer. Zeker als het voer te makkelijk toegankelijk is. Voor sommige ratten is het een all-you-can-eat-buffet. Die ratten houden er dan weer van om zich te vermenigvuldigen. En ook die kleine ratjes vreten weer alles kaal. En die vermenigvuldigen zich weer. Zo gaat het eindeloos door, tot je een complete plaag rond je kippen hebt. Heel vervelend.
Daar komt nog bij dat ratten een heel goed reukvermogen hebben. Ze ruiken voedsel op honderden meters afstand. Heb je voedsel op het erf? Dan is het een kwestie van tijd tot je de eerste ratten bij je op vakantie kunt verwachten.
Het probleem van ratten
Het grote probleem van ratten is dat ze kuikens kunnen doden en opeten. Ze eten niet graag alleen hun buikje rond, maar ze zijn echte roofdieren. Ze stelen ook graag eieren. Daar komt nog bij dat de meeste mensen het gewoon heel vervelende beesten vinden. Ratten hebben nou niet echt bepaald het ‘kom maar bij me, dan ga ik je aaien’-karakter.
Ratten zorgen ervoor dat je stress en onrust in je toompje kippen krijgt. Het gevolg? Een lagere eierproductie, kippen die ziek worden van de stress, kippen die bang worden. Ongelukkige kippen. Ratten doen al het werk te niet van liefdevolle kippenhouders, die juist het beste voor hun kippen willen.
Ratten zijn ook grote dragers van parasieten en allerlei ziektes. Ze brengen luizen, vlooien, mijten en allerlei andere problemen mee naar het hok. Ze besmetten ook het voer, het water en de hokken. Deze diertjes plassen en poepen je schone hok onder. Dat is dan ook weer niet goed voor de kippen.
Hoe weet ik of ik last heb van ratten?
Onderhand heb je het wel door: ratten zijn een groot probleem als je kippen houdt. Daarom is het zaak om goed in de gaten te houden of je last hebt van ratten. Ratten zijn helaas enorm snel. De kans dat je zelf een rat ziet lopen, is heel erg klein. Gelukkig zijn er signalen zat die aangeven dat je een rattenplaag hebt:
- Het kippenhok en de bijbehorende hekken zijn beschadigd;
- Je vindt gaten in het kippenhok, of de vloer van de kippenren;
- Je gebruikt opeens veel meer voer, terwijl je kippen geen grammetje aankomen;
- Er zijn eieren vermist;
- Je vindt rattenpoep en pootafdrukken.
Vallen ratten kippen aan? En kippen ratten?
Kippen en ratten kunnen in principe naast elkaar bestaan, maar je wilt het gewoon niet. Het is niet gebruikelijk dat ratten kippen aanvallen. Toch komt het wel eens voor. Van nature zijn ratten namelijk agressieve, territoriale en hardnekkige wezentjes. Over het algemeen gaan ze niet op zoek naar een gevecht, behalve als het met elkaar is.
Je zult een rat sneller vinden als deze zijn dagelijkse bezigheden uitvoert: eieren jatten, de kippen uitdagen en op de kast jagen, et cetera. Er is wel een uitzondering: als er weinig eten te vinden is. Ratten worden chagrijnig van weinig eten. Dan is de kans groot dat ze wel degelijk achter je kippen aangaan. Je kippen zelf gaan waarschijnlijk niet achter de rat aan.
Ratten signaleren
Ratten komen het hele jaar door voor, maar de belangrijkste tijd in hun leven, is etenstijd. Tijdens de herfst en de winter heb je de meeste kans op ratten. Tijdens deze seizoenen is er minder voedsel beschikbaar voor de ratten. Ze moeten meer eten vanwege de kou, maar kunnen hun voedsel niet gemakkelijk vinden.
Heb je kippen, dan is het kippenvoer een mooie versnapering voor de rat. Wie op het platteland kippen houdt, kan het best rond de oogsttijd de hokken goed controleren. De oogsttijd wordt gezien als een soort beloning voor ratten en muizen, voor alle moeite die ze in hun zoektocht steken. In de stad zul je minder last hebben van de oogst als lokkertje voor ratten.
Ratten hebben de neiging om samen te komen in gemakkelijke omgevingen. Denk aan openstaande vuilnisbakken, afval rond de randen van schuren, stapels brandhout en andere mooie, warme plekken voor ratten.
Kippen beschermen tegen ratten
Ratten zijn heel erg atletisch. Ze kunnen tot wel een meter hoog springen, vanuit een staande positie. Ze kunnen dwars tussen obstakels door en klimmen is ook zeker geen probleem. Ze kunnen door heel kleine gaatjes manoeuvreren. Zelfs als het gat niet groter is dan een euromunt.
Deze dieren kunnen door de meeste materialen graven. Ratten knagen aan van alles en nog wat, en laten zich nergens door tegenhouden. Vervelend, want kun je je kippen dan wel beschermen tegen ratten?
Als je met ‘beschermen’ bedoelt dat je planken et cetera gaat plaatsen: nee, op die manier kun je je kippen niet beschermen tegen ratten. De optimale bescherming is hier echt het voorkomen van een rattenplaag. Houd ze uit de buurt van je kippenhok. Voorkom dat ze redenen hebben om überhaupt naar het hok te willen komen.
Denk na over het voedsel
Als je je bedenkt dat het leven van een rat vooral uit eten bestaat, snap je waarmee je de rat pijn kan doen: het voedsel weghalen. Verwijder al het voedsel en al het water en een rat zal geen moeite doen om naar je hok te komen. Natuurlijk moeten de kippen zelf ook eten en drinken. Daarom is het een goed idee om heel goed op water- en voedselverspilling te letten. Restjes die op de grond vallen, zijn fantastisch voor ratten. Houd alles zo schoon mogelijk.
Bewaar je voer het liefst in een luchtdichte container, zo ver mogelijk van het hok vandaan. Deze soorten containers maken het veel moeilijker voor ongedierte als ratten om voer te ruiken. Ze krijgen ook niet gemakkelijk toegang tot het voer. Het voer ver van je hok weghouden, betekent dat een rattenplaag je kippen niet zullen associëren met een gemakkelijke maaltijd.
Voer kun je het best niet bewaren in zakken of in karton. Een rat doet er maar een paar minuten over om er doorheen te knagen. Plastic is ook niet rattenbestendig. Metaal wel. Metalen voerbakken zijn dan ook de beste oplossing.
Het is zaak om ‘s nachts alle voer- en waterbronnen af te sluiten of zelfs geheel te verwijderen. Hoe je dit doet, hangt af van het kippenhok. Gebruik hangende voerbakken, die makkelijk aan een haak kunnen worden gehangen en afgehaald. Investeer in voerbakken die bestand zijn tegen knaagdieren. De dierenspeciaalzaak kan je hier zeker mee helpen.
Het kippenhok beveiligen
Ratten knagen aan alles, dus ook aan je kippenhok. Daarom moet het kippenhok worden gemaakt van sterk en weerbestendig hout, met een speciale verflaag om het ratten moeilijk te maken. Vergrendel ‘s nachts alle deuren. Doe dat met sloten van een goede kwaliteit, of met een automatische deurset. Zwakke draaislotjes en haken zijn geen goed idee. Daar komen de ratten zo doorheen.
Verhoog de legnesten, zodat je de eieren optimaal kunt beschermen. Zorg er ook voor dat je alle eieren dagelijks raapt. Eieren zijn namelijk een mooi doelwit voor hongerige ratten. Ze zullen zeker een manier vinden om binnen te komen, als ze weten dat er een lekker eitje als beloning op ze wacht.
Houd een oogje in het zeil. Niet door als een bewaker naar je kippenhok te kijken, maar door op de signalen te letten. Denk je last te hebben van ratten, grijp dan snel in. Houd je aan de maatregelen om je optimaal te beschermen tegen ratten. Zo blijven je kippen gelukkig, gezond en vooral ook levend.
Werken aan je omheining
Een omheining is bijna nutteloos te noemen tegen ratten. Ratten zijn namelijk uitstekende gravers en ze werken zo om de omheining heen. Daarom is het belangrijk dat je voorkomt dat ratten onder je omheining door kunnen graven. Dit doe je door de omheining te beveiligen met een stevig roosterdraad of met een stevig net. Graaf een kleine greppel onder en voor je omheining.
Installeer draad aan de onderkant van je omheining en vul de greppel met aarde. Ratten geven het meestal na 15 centimeter graven wel op. Dan gaan ze op zoek naar een andere manier om binnen te komen.
Kippengaas is absoluut niet sterk genoeg om te voorkomen dat ratten er doorheen knagen. Ook is kippengaas niet sterk genoeg om bijvoorbeeld vossen en marters buiten te houden. Gebruik liever sterk gegalvaniseerd gaas, zodat je voorkomt dat ongedierte de randen zullen lostrekken.
Werken met automatische voederbakken
Als je echt zeker wilt weten dat ratten niet op voer afkomen, kun je het best werken met automatische voederbakken. Volgens experts zijn dit de beste en meest knaagdierbestendige bakken op de markt.
Zo’n voederbak werkt zo: een kip gaat op de voetplaat staan, zodat de voerbak opengaat en voer uitgeeft. Wordt de voerbak niet gebruikt? Dan staat het opgeslagen in een zware container. De bak is dicht als er geen kip op de plaat gaat staan. Een rat is niet zwaar genoeg om zelf op zo’n plaat te gaan staan.
Een voedertrog is ook een optie, als je niet vergeet deze te bedekken. Ga dan op zoek naar een metalen constructie.
Niet gebruiken: externe voederbuizen en voerbakken
Je kunt beter geen externe voederbuizen gebruiken. Dit zijn buizen die aan de buitenkant van een kippenhok gehaakt worden. Daardoor zijn ze weliswaar gemakkelijk te installeren en te gebruiken, maar het geeft ook veel rommel. Ze zijn daardoor een makkelijk doelwit voor ongedierte.
Hetzelfde geldt voor hangende voerbakken. Voer komt overal terecht en de ratten ruiken hun maaltijd al. De ratten kunnen er zelfs in klimmen om zich vol te proppen, terwijl ze hun urine over het kippenvoer laten lopen. Eet smakelijk, voor je kippen. Dit kun je dus echt beter niet doen.
Toch last van ratten?
Heb je toch last van ratten? Gebruik dan liever geen rattengif. Als dieren elkaar eten, kan een kip een besmet dier opeten en zo zelf ook ziek worden. Rattenvallen zijn een beter idee. Het is snel, effectief en doodt een rat direct door zijn nek te breken. Je kunt de rat lokken met kippenvoer of met pindakaas. Zet ongeveer tien vallen per nacht neer, om enkele ratten te kunnen doden.
Je kunt deze vallen het best plaatsen langs de randen van muren. Dat voelt veiliger aan voor de ratten. Ze worden dus letterlijk in de val gelokt. Zorg ervoor dat je het aas alleen in kleine bekertjes plaatst, en niet ergens naast of rond de val. Het laten verstrikken in de val moet echt in één keer goed gaan. Anders zal de rat onthouden waar hij niet meer in de buurt moet komen.
Meer tips om ratten te voorkomen
Tot slot nog een paar tips om ratten bij kippen te voorkomen:
- Maak de kippenren ontoegankelijk;
- Zorg ervoor dat er geen schuilplaats is voor de ratten;
- Houd voedsel zo veel mogelijk weg;
- Honger de ratten uit;
- Ruim je afval op;
- Vul gaten of dek deze af;
- Breng de voerbak elke nacht naar binnen en zet deze ‘s ochtends weer buiten;
- Zoek precies uit hoeveel voedsel je kippen nodig hebben en geef ze alleen die hoeveelheid;
- Koop een ratten bestendige voederbak;
- Houd kippen en kuikens ‘s nachts binnen;
- Rattenvallen kunnen helpen het probleem op te lossen;
- Katten kunnen op ratten jagen;
- Gebruik liever geen rattengif. Dit is ook schadelijk voor je kippen.
BEN JE OOK BANG OM FOUTEN TE MAKEN BIJ HET KIPPENHOUDEN?
Veel beginnende kippenhouders maken fouten. Door onze gratis gids te downloaden kan je de meest voorkomende fouten voorkomen!