Kippenpokken: wat zijn het, en is het gevaarlijk?

Ineens waren ze in het nieuws: apenpokken. We hebben daar jaren niets over gehoord, en nu laait de discussie over de verschillende pokkenvirussen op. Hoe goed zijn we beschermd? Wat is het risico op pokkenvirussen bij kippen? En kunnen de kippenpokken ook bij mensen voorkomen? Je leest alles wat je wilt weten over pokken bij kippen.

Pokken bij kippen: een lastige aandoening

Vooral in de warme maanden lopen je kippen de kans in aanraking te komen met het pokkenvirus. Deze verschijnselen komen overal voor. Zowel bij opfok als bij vermeerderingsbedrijven. In principe kan iedere kip kippenpokken krijgen. Dus ook de kippen die hobbymatig houdt. Meestal gebeurt dat 5 tot 8 dagen na de eerste infectie met het pokkenvirus.

Pokken zien eruit als grauwe, wratachtige zweren. Bij kippen komen ze vooral voor op het niet bevederde huis, en op de kop. Je zult ze goed op de kam zien zitten. Verder zitten ze vaak rond de lellen en rondom de ogen en de mond. In principe gaat een besmetting met het pokkenvirus vanzelf over. Het duurt vaak zo’n 3 tot 4 weken. Na genezing kunnen er littekens achterblijven.

De oorzaak van kippenpokken

Kippenpokken worden vooral verspreid door muggen en andere bloedzuigende insecten. Het virus is erg besmettelijk, maar het het verspreidt zich onderling langzaam. Bloedluizen en wondjes kunnen direct zorgen voor besmettingen bij koppeltjes kippen. Ook via de drinktorens kunnen pokken verder worden verspreid. Helaas is er geen directe behandeling tegen kippenpokken.

Hoe weet ik of mijn kippen last hebben van kippenpokken/difterie?

In het geval van difterie zie je de symptomen nog niet meteen op de huid van de kip, maar merk je het juist aan de slijmvliezen van de mond en de luchtwegen. Er ontstaat op de slijmvliezen een geelachtige aanslag die kan zweren. Dat is lastig om te zien, maar je merkt het al snel in het gedrag van de kip.

Een zieke kip krijgt waarschijnlijk last van de ademhaling. Ook zal de kip weinig zin meer hebben om te eten. De ontstekingen zorgen dus voor een verminderde voedselopname. Dat leidt tot vermagering en een verminderde weerstand. Zo blijft de cirkel dus rondgaan.

Kippenpokken behandelen

Graag hadden we hier een hele uitleg neergezet over pokken bij kippen behandelen. Helaas zit dat er niet in, omdat kippenpokken zich slecht laten behandelen. Je zult geduld moeten hebben en ongeveer 3 tot 4 weken wachten voordat de besmetting weer overgaat. Het lichaam van een kip kan de pokken zelf opruimen. Je kunt de kip wel helpen om makkelijke door het proces heen te komen.

Allereerst kun je het best beginnen met dwangvoederen. Houd daarnaast de ogen open met een oogzalf. Je kunt ook antibiotica toedienen, met bescherming tegen bacteriële infecties. Dien ook multivitamine preparaten en vitamine A toe, om de algemene toestand van je kippen wat te verbeteren. Eventueel kan de dierenarts ook een ontstekingsremmer aanbevelen.

Je hoort vaak dat er met antivirale middelen wordt gewerkt. Helaas is daarvan het nut bij kippenpokken niet bewezen. Noodvaccinaties kunnen het ook gemakkelijker maken bij een kip, maar die zijn maar mondjesmaat beschikbaar. Je bent dan ook vooral aangewezen op de stappen die we net noemden, en geduld. Veel geduld.

Kippen pokken difterie behandeling

Op dit moment bestaat er geen medicijn dat het zogenoemde avipoxvirus zelf kan doden. Wel kun je je kippen preventief inenten. Bacteriële infecties als gevolg van de difteriebesmetting kunnen worden behandeld met bijvoorbeeld ontstekingsremmers en antibiotica.

Bij een zieke kip is het goed om vooral te letten op de zwellingen rond de ogen en in de keelholte. Die kunnen er namelijk voor zorgen dat de kip niet langer eet. Je zult in sommige gevallen dan aan dwangvoederen moeten beginnen. Als je twijfelt over de gezondheid van een van je kippen, is het altijd een goed idee om langs een dierenarts te gaan, of de dierenarts bij jou te laten komen.

Heb je last van een besmetting in het hok? Ontruim het hok dan, en ontsmet het met reinigende middelen als Halamid-d. Dit middel doodt onder meer bacteriën. Je kunt ook Cid 20 gebruiken. Dat is een vergelijkbaar middel dat onder meer bacteriën, schimmels en virussen in het kippenverblijf opruimt.

Kippenpokken vaccin: besmetting voorkomen

Natuurlijk wil je kippenpokken in het hok voorkomen. Dat kun je doen door je kippen op tijd in te enten. Zo is er bijvoorbeeld Nobilis AE + PD op de markt, dat een levend vaccin is tegen trilziekte en pokken difterie bij kippen. Dit kun je niet zelf geven, dat moet de dierenarts doen. Bij een kippenpokken vaccin wordt er een dosis per dier op de leeftijd van 8 tot 16 weken gegeven. Dit soort middelen kunnen niet met elkaar vermengd worden.

Een maand na de vaccinatie moet je het contact tussen gevaccineerde dieren en niet-gevaccineerde dieren vermijden.

Het vaccineren gaat als volgt: de kippen worden gevangen, en de vleugel wordt opengehouden. Vervolgens wordt de ‘wing web methode’ gehanteerd. Dat noemen we ook wel eens de vleugelprik. Daarbij wordt een (dubbele) naald in de plooi van de vleugel afgedrukt. Daarop zit het pokken vaccin. Daarmee voorkom je dat je kippen kippenpokken kunnen krijgen.

Andere manieren voor kippenpokken voorkomen

Naast vaccinaties zijn er nog andere manieren om de kippenpokken en difterie t e voorkomen. Kippen kunnen elkaar flink aansteken met de pokken, dus is het voor jou als kippenhouder zaak om hiertegen op de treden. Je verkleint de kans op infectie met een paar praktische en nuttige tips.

Allereerst is het belangrijk dat het water waar de kippen van drinken, zo min mogelijk stilstaat. Stilstaand water kan namelijk een broedplaats voor muggen worden. Kippen krijgen juist de kippenpokken van die muggen. Daarnaast is het belangrijk de rode bloedmijt of bloedluis te bestrijden in de ren en de stal.

Reinig het kippenhok regelmatig. Hetzelfde geldt voor de voedselbakken en de waterbakken. Veel kippenziektes komen voor als gevolg van een te slechte hygiëne. Een keer per week het hok flink aanpakken wordt zeker aangeraden. Echt grondig schoonmaken moet ongeveer een keer per maand gebeuren. Op deze manier voorkom je ziektes, zoals kippenpokken in het hok.

Zorg er ook voor dat de kippen voldoende beweegruimte hebben. Kippen die dicht op elkaar zitten, poten elkaar sneller aan. Bij weinig beweegruimte kun je je wel voorstellen dat één kip met de kippenpokken het snel overbrengt op een ander. Voor je het weet hebben al je kippen er last van.

Hebben je kippen pokken? Dan is het belangrijk dat je de besmette kippen apart zet van de andere kippen. Op die manier vertraag je de verdere besmetting in het hok. Met een beetje geluk stop je de verspreiding op deze manier helemaal. Zieke kippen afzonderen van andere kippen is altijd een goed idee. Als de kip is genezen, kan deze weer terug bij haar kippenvriendinnen.

Kippenpokken bij mensen: is dat erg?

Het is goed om te weten dat kippenpokken niet vaak bij mensen voorkomen, en dat als je er last van hebt, verdere verspreiding op mensen meestal niet mogelijk is. Mensen kunnen elkaar eigenlijk niet besmetten met kippenpokken.

Wanneer je last hebt van kippenpokken, verloopt deze ziekte als alle andere pokkenziekten. Je krijgt misschien wat koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen of moeheid. Na een dag of drie verschijnen er mogelijk vlekken op de huid. Dat kan over je hele lichaam verspreiden. Uiteindelijk gaat de huiduitslag over in blaasjes op de huid. De blaasjes drogen en vallen na een week of drie van de huid. Daar kun je littekens aan overhouden.

Is het gevaarlijk? Nee, niet echt. Hoewel er vroeger veel mensen zijn overleden aan elke vorm van de pokken, hoef je je er nu niet meer echt druk om te maken. Bovendien zijn veel mensen tot 1974 gevaccineerd tegen allerlei vormen van pokken, waarvan de waterpokken de meest voorkomende variant was.

Kunnen mensen kippenpokken krijgen?

Mensen kunnen kippenpokken krijgen, maar dat komt niet vaak voor. Als je last hebt van kippenpokken, is de kans ook relatief klein dat je andere mensen besmet. Kortom: het is niet iets om ieder moment van de dag aan te denken.

Word je als mens ziek van kippenpokken?

Zoals gezegd verloopt een kippenpokkenbesmetting bij mensen op ongeveer dezelfde manier als ieder ander pokkenvirus. De verschijnselen die erbij horen lijken nog wel het meest op griep, maar dan in combinatie met blaasjes en bultjes. Je zult er niet erg ziek van worden. De kans dat je hulp van de dokter nodig zal hebben, is klein.

Ter vergelijking: in Afrika sterft zo’n 3 tot 6 procent van de besmette mensen aan een pokkenvirus. Hier in West-Europa is dat veel lager. We hebben hier de Westerse geneeskunde, zijn veel massaler gevaccineerd en hebben een hogere weerstand. En als je dan écht goed last hebt van de pokken, zijn er in Nederland nog talloze pokkenvaccins beschikbaar.