Zit je er aan te denken kippen te houden? Groot gelijk. Kippen houden is een fantastische bezigheid. Maar het kan wel wat overweldigend zijn, als je er net aan begint. Kippen zijn immers wel levende wezens met een eigen willetje. En als je aan dieren begint, moet je er goed voor zijn. Hoe kun je nu het best een kip verzorgen? Een kleine startersgids: kippen houden dummies.
Waarom kippen houden?
In Nederland houden steeds meer mensen kippen. Je kunt er wat meer zelfvoorzienend mee worden, en sommige mensen vinden het gewoon leuk of gezellig, om een paar vrolijke kippen in de tuin te hebben wandelen. Elke dag een vers eitje van je eigen kip. Wie wil dat nou niet?
Kippen kun je goed tam maken. Met de juiste verzorging worden het zelfs aanhankelijke huisdieren. Je kip kan gewoon uit je handen eten en lekker op schoot komen zitten. Gezelligheid alom, dus.
De kip als afvalverwerker
De kip is ook een uitstekende afvalverwerker. Naast hun dagelijkse portie kippenvoer lusten ze graag schillen en bladeren van fruit en groenten en tuinafval. De kip is daarmee een goede vervanger voor de gft-bak. Natuurlijk kun je je kip niet álles voeren, maar heel kritisch zijn ze ook weer niet.
Welk ras kiezen?
Als je begint met kippen houden, moet je meteen al de eerste keuze maken: welk ras ga je kiezen? Dat is afhankelijk van meerdere factoren. Bijvoorbeeld van hoeveel ruimte je hebt, hoeveel kippen je wilt houden en of een kip een beetje mag kunnen vliegen. Kippen zijn er in vele soorten en maten en elk ras heeft zijn eigen eigenschappen.
Doe van tevoren onderzoek naar welk kippenras het meest geschikt is voor jouw omgeving. Ben je op zoek naar een goede legger, die rustig en vriendelijk is? Dan is een Plymouth Rock waarschijnlijk iets voor jou. Misschien heb je niet zoveel ruimte en houd je het liever bij krielkippen. Denk eraan: hoe groter de kip, hoe groter het hok moet zijn en des te meer ruimte de kip nodig heeft in de tuin.
Grotere kippen zijn vaak geen hoogvliegers. Ze zijn simpelweg te zwaar om hun eigen gewicht in de lucht te kunnen houden. Kleinere kippen kunnen daarentegen wel vliegen. Dan is het dus belangrijk dat je een goede omheining maakt. De omheining moet dan zeker anderhalf tot twee meter hoog zijn. Je kunt je kippen ook kortwieken, zodat ze minder goed vliegen.
Het kippenhok
Ga je kippen houden, dan moet je natuurlijk op zoek gaan naar een kippenhok. Je kippen kunnen niet dag en nacht vrij rondlopen in de tuin. Zorg voor een kippenhok van een goed formaat. Kippen die te weinig ruimte hebben, raken gefrustreerd en nemen elkaar te grazen. Ze gaan dan verenpikken. Verdiep je dus goed in wat voor kippen je wilt houden en hoe groot het hok moet worden.
Kippenhokken zijn kant-en-klaar te koop, maar het is ook een leuke bezigheid om er eentje zelf te maken. Tenminste, als je handig bent. Op onze website en in de Kippengids vind je verschillende bouwtekeningen om zelf aan de slag te gaan. Zo kun je het hok helemaal naar eigen wens en inzicht aanpassen. Je bent waarschijnlijk ook voordeliger uit. Een kippenhok hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Online vind je ook genoeg bouwtekeningen en stappenplannen.
Wanneer je met een hok aan de slag gaat, is het belangrijk dat het hok voldoende kan luchten en genoeg licht doorlaat. Uiteraard heb je ook een nachthok nodig, zodat je kippen ‘s nachts fijn op stok kunnen en hun rust krijgen. Een legnest, zitstokken en een fijn zandband zijn belangrijke toevoegingen voor het kippenhok.
Ruimte voor je kippen
Je kippen hebben ruimte nodig. Niet heel veel, maar ze moeten elkaar niet in de weg zitten. Hoeveel ruimte je kip nodig heeft, hangt af van de soort kippen die je houdt.
| Gewichtsklasse | Ruimte in het nachthok | Ruimte in de ren |
|---|---|---|
| Krielkippen minder dan anderhalve kilo | 0,55 vierkante meter | 1 vierkante meter |
| Kleine rassen tot twee kilo | 0,70 vierkante meter | 1,2 vierkante meter |
| Middenrassen tot drie kilo | 0,85 vierkante meter | 1,35 vierkante meter |
| Grote rassen van meer dan drie kilo | 1 vierkante meter | 1,5 vierkante meter |
Bodembedekking
Op de bodem van het kippenhok komt bodembedekking. Daarvoor kun je kiezen uit verschillende soorten. De meeste mensen gebruiken beukenhoutsnippers, stro, houtvezels, zaagsel, zand of een mengsel van verschillende materialen als bodembedekking. Leg er een dikke laag van neer, want je kippen gaan er geheid in woelen en graven. Dat behoort tot hun favoriete bezigheden. Een goed verblijf zorgt voor een goede gezondheid van de kippen. Dat resulteert dan weer in lekker veel eitjes.
Kippen houden beginners: kippen verzorgen
Kippen zijn in principe gewoon huisdieren. Ze hebben dus ook de nodige liefde en aandacht nodig. Kippen hebben niet heel veel nodig, maar ze worden wel graag een beetje gepamperd. Dat zorgt ook voor een goede band met je kippen. Hoe beter je ervoor zorgt, des te groter de kans dat ze rustig bij je komen zitten en uiteindelijk tam worden.
Verblijven je kippen ‘s nachts in een nachthok? Dan moet je erom denken dat je het hok in de ochtend weer opent en ‘s avonds weer sluit. Je kunt in de ochtend dan ook meteen de bodembedekking harken of verschonen. Ook moet elke dag het water ververst worden en de voerbak gevuld worden. Controleer dagelijks de gezondheid van de kippen. Je kunt als lekkere snack wat tafel- en keukenresten uitstrooien.
Aan het einde van de dag controleer je nog een keer dat er voldoende graan is, dat het hok in orde is en zo nodig ververs je het water. Later op de dag kun je ook de verse eitjes rapen. Loop tussendoor gerust een paar keer langs en speel een beetje met je kippen. Zo krijg je een goede band tussen de kip en de verzorger. Je merkt dan al snel dat de kippen steeds aanhankelijker worden.
Je wilt graag aanhankelijke kippen hebben, omdat deze zich makkelijk laten voeren en controleren. Je kunt bij een aanhankelijke kip er al snel achter komen als er iets mis is met de gezondheid van de kip. Dan kun je snel handelen.
Hoeveel kippen mag ik hebben?
Uiteraard kun je niet tot in de eindigheid kippen houden. Je zult een bepaald aantal moeten afspreken met jezelf. Bovendien zijn er in de lokale wetten regels vastgelegd over hoeveel dieren je mag hebben. Hoeveel kippen je mag houden, hangt af van de hoeveelheid ruimte, de grootte van het kippenhok en het kippenras dat je houdt.
Voor beginners geldt dat je meestal eerst het best een koppeltje kunt kopen. In dit geval is een koppeltje drie kippen. Dit is de ideale samenstelling voor een doorsnee kippengezin. Met hun drieën voelen kippen zich veilig en ze kunnen gezellig met elkaar scharrelen.
Bevalt de kippenhobby je? En zou je meer kippen willen? Dan kun je altijd nog kijken naar uitbreiding. Als je een kip toevoegt, is het belangrijk dat je de kippen eerst kennis met elkaar laat maken, maar de kip nog niet meteen bij de andere kippen laat wonen. De kip moet eerst een dag apart gehouden worden. Daarna kun je voorzichtig de kippen aan elkaar voorstellen en kijken of de kip wordt opgenomen in de groep.
Wat eten kippen?
Kippen zijn omnivoren. Dat betekent dat ze zowel plantaardig als dierlijk voedsel eten. De basisvoeding bestaat uit legkorrels en een dagelijkse portie gemengde granen. Omdat kippen hele energieke dieren zijn, hebben ze behoefte aan voedsel waar veel energie in zit.
Voer je kip daarom voeding met genoeg mineralen, vitaminen en voedingsstoffen. Zo blijven je kippen gezond en kunnen ze optimaal functioneren. De basisvoeding moet worden aangepast op het kippenras. Niet alle kippenrassen hebben namelijk dezelfde voeding nodig. Krielkippen hebben andere voedingsstoffen nodig dan grote kippen.
Een ding hebben alle kippen met elkaar gemeen: ze zijn gek op snacks. Deze snacks zijn bijvoorbeeld tuin- en keukenrestjes, oud brood, fruit, groenten, aardappelen, rijst, vers vlees, kruiden, maïs, ongebrande noten en zaden, karnemelk en insecten. Voordat je je kip iets voert, is het belangrijk dat je op zoekt of een kip het kan verdragen. Anders krijg je misschien te maken met kropverstopping en dan wordt de kip ziek.
Naast eten is het heel belangrijk dat je kip de hele dag door beschikt over schoon drinkwater. Bij warm weer kun je wat extra water geven en het water wat vaker verversen. Je houdt zelf immers ook wel van een koel drankje. Voor je kippen is dat niet anders.
Hoeveel eieren leggen kippen?
Het leuke van kippen is natuurlijk dat ze eitjes leggen. Elke dag verse eitjes vinden en aan je gezin geven, of je vrienden en familie een doosje brengen, is een speciale gelegenheid. Je ziet dat al het harde werken resultaat heeft. Gemiddeld legt een legkip zo’n zes verse eitjes per week. Met drie kippen heb je dus genoeg eitjes voor het hele gezin.
Het is goed om te weten dat de eerste eieren eerst klein beginnen. Langzaam worden ze steeds groter. Als je kippen eieren hebben gelegd, is het belangrijk om ze elke dag te rapen. Zorg ervoor dat je een aantal legnesten in het hok hebt. Kippen geven de voorkeur aan een rustige plek om hun eitjes te leggen.
In de winter zijn er helaas geen eieren. Dan wordt het toch een eitje uit de supermarkt. De kippen leggen namelijk niet in de winter. Dan hebben ze een winterstop.
Moet ik een haan houden?
Veel mensen denken dat ze bij een koppeltje kippen ook per se een haan moeten houden. Dat hoeft niet per se. Maar het is wel een mooie toevoeging aan een koppeltje kippen. Een haan beschermt namelijk zijn vrouwen en eventuele kuikentjes. Je kunt natuurlijk ook alleen kuikentjes krijgen als je een haan en een kip hebt. Vaak wordt er gedacht dat een haan de leg van de kippen zal bevorderen, maar dat is een fabeltje.
Wil je een haan erbij houden? Dan is het belangrijk dat je minimaal vier kippen houdt. Beperk het aantal hanen tot één per hok. ‘Haantje de voorste’ is niet zomaar een uitdrukking. Hanen kunnen namelijk behoorlijk met elkaar vechten. Een haan heeft wel wat nadelen, met als voornaamste voordeel geluidsoverlast. Hij begint al vroeg met kraaien. In een woonwijk wil je misschien nog een keer extra nadenken over het houden van een haan. Je wilt immers geen burenruzies over je hanen.
Het komt vaak voor dat hanen uiteindelijk weg moeten en op straat komen te staan. Denk daarom heel goed na voordat je een haan aanschaft.
Nadelen kippen houden
Zijn er ook nadelen aan kippen houden? Ja, uiteraard. Elk huisdier brengt een hoop verantwoordelijkheden met zich mee, en dat is bij kippen niet anders. Kippen hebben een dagelijkse verzorging nodig. Daar moet je wel tijd voor hebben of tijd voor maken. Als je kippen niet goed genoeg verzorgd, worden ze net als andere dieren, ziek.
Een kippenhok schoonmaken in het zonnetje is zo gedaan, maar ook bij regen en storm zul je er moeten staan. Het schoonmaken moet nu eenmaal gebeuren. Kippen kunnen dat zelf niet. Ook moet je er stil bij staan dat je niet op vakantie kunt als je geen vervanging voor de verzorging regelt. Misschien wil een vriend, een familelid of een buurman of buurvrouw wel een paar dagen voor je kippen zorgen. Meestal vind je wel iemand.
Wil je kippen houden in de tuin? Dan kost dat wel wat ruimte. Daarvoor zal je andere zaken (zoals plantjes of een grote barbecue) moeten opofferen. Maar daar krijg je dan ook een hoop plezier voor terug. Kippen houden is met recht een leuke en gezellige hobby. Heb je geen of weinig ruimte in de tuin, dan zul je moeten investeren in een ren.
Kippen poepen heel wat af. En dat veroorzaakt een bepaalde geur rond je huis. Te veel kippen op een te kleine ruimte, veroorzaken al snel geuroverlast. Dat is dus belangrijk om rekening mee te houden. Zeker als je in een woonwijk woont. Hetzelfde geldt voor de herrie die een haan kan maken, of die de kippen maken als ze gaan leggen. Jij kunt er misschien wel aan gewend raken, maar wat vinden de buren ervan? Voordat je begint met de kippenhobby is het een goed idee om na te gaan of je buren er geen last van zullen hebben en of zij welwillend tegenover de kippen staan.
Sommige kippen kunnen vliegen
Een nadeel van bepaalde rassen: sommige rassen kunnen redelijk goed vliegen. Kippen blijven natuurlijk wel vogels. Kleinere rassen zijn betere vliegers dan grote kippen, maar als je kip eenmaal gevlogen heeft, zal ze het blijven doen. Daarom is het belangrijk om je te verdiepen in het maken van een goede omheining en het kortwieken van de vleugels. Op sommige websites zul je het advies tegen te komen om je kip te leewieken. Dat is illegaal in Nederland. Houd het dus bij kortwieken en een goede omheining.
Kippen die kunnen vliegen, kunnen een redelijke ravage aanrichten in de eigen tuin, of in de tuin van de buurman. Het is dus goed om de vliegdrang zoveel mogelijk te beperken.
Rommel in de tuin
Kippen zijn gezellig, maar ze kunnen er ook een rommeltje van maken in je tuin. Ze scharrelen graag, en laten daarbij hun ontlasting gewoon gaan. Daardoor kan er kippenpoep verspreid liggen in je tuin. Dit zul je regelmatig moeten opruimen. Het kan voorkomen dat er een ophokplicht wordt ingevoerd. Dan moeten je kippen in het hok blijven en mogen ze niet vrij in de tuin scharrelen,
Daar komt nog bij dat kippenvoer een enorme aantrekkingskracht heeft op muizen. Sluit daarom het kippenvoer goed af, en zet het op een veilige plek. Zo kun je zoveel mogelijk een muizenplaag voorkomen.
Checklist voordat de eerste kip komt
Deze zaken heb je nodig voordat je de eerste kip in huis haalt:
- Een doos of een kist om de kip in te vervoeren;
- Een basisrantsoen van granen;
- Vers drinkwater;
- Een geschikt onderkomen, zoals een hok;
- Een voederton en een voedersilo;
- Een drinktoren;
- Bodembedekking, houtvezel en stro voor het kippenhok;
- Een bijbehorende ren of een nachthok;
- Grit om je kippen te helpen bij het vermalen van hun voeding;
- Een zandbad;
- Schuilgelegenheid;
- Scharrelruimte;
- Een goede omheining;
Eventuele speeltjes, zodat je je kippen uitdaagt.