Bestaan er kippen die niet vliegen?

Kippen kunnen vliegen. Misschien niet perfect, maar als ze het willen, kunnen ze het. Dat is voor veel hobbyhouders een probleem. Je wilt immers niet dat je kippen ervan doorgaan. Dat kan bovendien voor rumoer in een woonwijk zorgen. Daarom doe je er goed aan maatregelen te nemen om te voorkomen dat je kippen vliegen. Als je dat zielig vindt, kun je ook kiezen voor rassen die standaard al niet zulke hoogvliegers zijn.

Kunnen kippen vliegen?

Ondanks dat kippen loopvogels zijn, kunnen ze wel degelijk vliegen. Het is niet hun favoriete hobby, maar ze kunnen het wel. Wanneer ze vliegen, duurt een ritje in de lucht niet lang. Eigenlijk mag je het amper vliegen noemen, want ze springen en fladderen meer. Binnen een mum van tijd vallen ze weer naar beneden. Toch zijn er ook kippen die rustig een hoogte van 12 meter bereiken. Dat is onhandig, want die kunnen over de omheining heen. Daar zul je dus een plan voor moeten bedenken.

Sommige kippen kunnen maar amper vliegen, en laten het daarom liever. Zo zul je een Barnevelder niet vaak in de lucht zien. Een Sussex laat het ook liever aan haar diersoortgenoten over.

Kippen kunnen vliegen dankzij hun vleugels. Vooral de grootte van de vleugels en de veren spelen een belangrijke rol. Een vogel met lange, smalle vleugels, kan bijvoorbeeld goed blijven zweven. Kippen met kleine vleugels, kunnen minder goed vliegen. Daar komt nog bij dat verhoudingen belangrijk zijn. Grote, zware kippen, komen maar moeilijk van de grond. Kleinere kippen hebben in verhouding grotere vleugels en zijn minder zwaar, waardoor ze wel kunnen vliegen.

Waarom kiezen voor kippen die niet vliegen?

Als kippen niet vliegen, is dat handig voor de hobbyhouder. Zeker als je de kippen in de tuin houdt. Je wilt immers niet dat je kippen op verkenningstocht gaan in de tuin van de buren. Vliegende kippen in een woonwijk kunnen voor behoorlijk wat rumoer en onvrede zorgen. Daarom wil je voorkomen dat je kippen de kans krijgen om op onderzoek uit te gaan.

Je kunt dit voorkomen door bijvoorbeeld een hoge omheining te bouwen. Informeer daarvoor wel eerst bij je gemeente. Wellicht is er een beperking op hoe hoog de omheining mag zijn. Daarnaast kun je ook maatregelen bij de kippen zelf nemen om te voorkomen dat ze vliegen.

Een andere optie is om bij het uitkiezen van je rassen al te letten op de vliegbereidheid van de kip. Sommige kippenrassen vliegen erg slecht, of simpelweg niet. Soms komt dat door hun gewicht, en soms door hun natuur.

Welke kippen vliegen niet?

Kippen die niet kunnen vliegen zijn zeker niet in de meerderheid. Veel kippen kunnen, al dan niet beperkt, vliegen. Sommigen komen moeiteloos over de omheining, als ze 1,5 meter de lucht in gaan. Wanneer je dat niet wenst, kun je het best kiezen voor kippen die niet of amper vliegen. We zetten de meest lastig vliegende kippen op een rij.

Cochin

Een Cochin is een grote kip, rond aan alle zijden en heeft veel veren. Overigens zegt dat niets over zijn vliegkwaliteiten. Aan de benen zitten veren, net als aan de buitenste tenen. Je herkent een Cochin vaak aan zijn zeer ronde staart. De hoogte van de kop is ongeveer gelijk aan de staart. Ze hebben een kleine, rode, rechtopstaande kam. Die vijf punten telt. Ze hebben een korte, dikke hals en leggen jaarlijks ongeveer 125 eieren.

Cochins zijn vrij rustige kippen. Je zult ze nooit wild meemaken. Vliegen is ook niet een van hun kwaliteiten. Ze vliegen maar amper. Het zal bij springen en fladderen blijven; dankzij hun gewicht komen ze nog niet eens met de poten van de grond. Een Cochin weegt dan ook 4 tot 5 kilogram.

Brahma

De Brahma komt van oorsprong uit India. In het midden van de 19e eeuw werden ze meegebracht als geschenk voor Koningin Victoria naar Engeland. Ze leken toen nog niet op de Brahma van nu. Het waren toen wel al hele grote kippen. Ze hebben een kleine kop, met een rode erwtenkam, hebben diepliggende ogen en overhangende wenkbrauwen. De straat is middellang en ze hebben gele benen, met bevederde buitenste tenen.

Over het algemeen zijn het vriendelijke, tamme en volgzame kippen. Het voordeel is dat ze van een behoorlijk formaat zijn, waardoor het waardeloze vliegers zijn. Fladderen en springen kunnen ze wel, maar ze komen maar amper van de grond. Zeker een volwassen Brahma zal lastig kunnen vliegen, want die weegt zo 4 tot 5 kilogram.

New Hampshire

New Hampshires komen oorspronkelijk uit het oosten van de Verenigde Staten. Dit ras werd geboren uit een kruising met een Rhode Island Red. Het is speciaal als legkip ontwikkeld. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam het ras naar Europa. De bedoeling was dat de kip vroegrijp zou zijn, sterk en snel bevederd van aard, met als voordeel een flinke productie van eieren. Later werd het ook als vleeskip gebruikt. Jaarlijks legt een New Hampshire zo’n 200 bruine eieren.

Je kunt stellen dat een New Hampshire rustig en goed te hanteren is. Ze worden amper broeds en wegen zo’n 3,2 tot 4 kilogram. Dankzij hun rustige karakter zullen ze niet zo snel vliegen. Als ze al de lucht in komen, zal hun vliegreis van korte duur en op niet al te veel meters zijn.

Ukkelse baardkriel

Als je op zoek bent naar een rustig kipje, kun je eens kijken naar een Ukkelse baardkriel. Sommige haantjes kunnen zich in het fokseizoen vreselijk aanstellen, maar toch blijven het vriendelijke dieren, die ook onderling verdraagzaam naar elkaar toe zijn. Je ziet ze eigenlijk vooral vaak op tentoonstellingen voorbijkomen. Daar hebben ze wel wat speciale aandacht voor nodig, omdat ze een kwetsbare voetbevedering hebben.

Voor het leggen hoef je zo’n Ukkelse baardkriel niet te nemen. Ze leggen niet zoveel eieren. In het voorjaar en de eerste zomermaanden leggen ze ongeveer vier tot vijf eieren per week. Vliegen? Dat is niet aan de Ukkelse baardkriel besteed. Die blijft liever met z’n pootjes op de grond.

Barnevelder

De Barnevelder is echt Nederlands’ trots als het om kippen gaat. Het is een middelzwaar ras, dat is ontstaan door het inkruisen van legkippen met grote Aziatische kippenrassen, zoals Cochins, Croad Langshans en Brahma’s. Vanaf begin jaren ‘20 werden de dieren geëxporteerd naar Engeland. Veel kippenboeren houden ze vanwege het vlees en de eieren. Ze zijn er ook in krielvariant.

Doorgaans leggen Barnevelders donkerbruine eieren. Volgens kippenexperts houdt de Barnevelder niet zo van vliegen. Je kunt ze dan ook rustig in de tuin houden. Goede omheining erom, zodat ze er niet overheen springen, en je bent klaar.

Sussex

Zo rond de negentiende eeuw werd aan een nieuwe kippensoort gewerkt: de Sussex. De naam van deze kip komt van de streek waar de kippensoort ontstond. Het is geen hele populaire kip, maar heeft wel altijd liefhebbers gehad. Het is een vrij zware, middelhoog gestelde kip, met een rechthoekige lichaamsvorm. De staart wordt laag gedragen en de staartpennen zijn middellang.

Het is een vriendelijke en rustige kip, met een aangenaam temperament. Ze zijn makkelijk handtam te maken. Met een omheining om je kippenhok zullen ze niet wegvliegen. Sussex kippen houden namelijk niet zo van vliegen. Daardoor zijn ze ook geschikt voor beginnende kippenhouders.

Voorkomen dat je kippen vliegen

Als je wilt voorkomen dat je kippen vliegen, kun je de slagpennen afknippen. Vogels zonder slagpennen kunnen niet vliegen. We noemen dit proces ook wel ‘kortwieken’. Maak je er geen zorgen over dat je je kippen pijn doet; kortwieken is voor kippen pijnloos. Je kunt het vergelijken met het knippen van haren bij mensen. Je kunt je kippen op verschillende manieren kortwieken.

Je kippen kortwieken

Je kunt je kippen kortwieken aan één vleugel of aan beide vleugels. Als je één vleugel kortwiekt, raakt de kip bij zijn poging tot vliegen uit balans. Daardoor kan ze helemaal niet meer vliegen. Daarom is deze methode ook het meest effectief. Wat wel een belangrijk nadeel is, om te overwegen, is dat de kip vleugellam is geraakt en niet meer kan vluchten als er gevaar dreigt. Een kip die nog een beetje kan vliegen, heeft een grotere kans om te vluchten bij gevaar dan een kip die op de grond wordt gehouden door zijn slagpennen af te knippen.

Als je de slagpennen aan beide vleugels verwijdert, kan een kip wel evenwicht bewaren bij het vliegen. Wat er verandert, is dat de kip veel meer energie nodig zal hebben om te kunnen vliegen. Dat komt doordat het vleugeloppervlak van de kip kleiner is. Bij een kleiner vleugeloppervlak is het lastiger om te vliegen. Kortwiek je aan beide kanten? Dan kan je kip veel minder goed vliegen, maar in noodsituaties nog wel vluchten.

Stappenplan kip kortwieken

Wil je een kip kortwieken? Volg dan dit stappenplan:

1. Vang de kip. Dit kun je doen door de kip met wat voer te lokken;
2. Houd de basis van de vleugels met je duim en wijsvinger vast;
3. Maak de veren goed zichtbaar en maak de vleugel recht;
4. Maak de slagpennen ongeveer vier centimeter korter met een schaar. Zorg ervoor dat de dekveren op de vleugel onbeschadigd blijven;
5. Laat een of twee grote slagpennen heel;
6. Herhaal de handelingen bij de andere vleugel, als dat nodig is. Dan kan de kip nog kleine hoogtes vliegen.

Na de rui

Jaarlijks gaan kippen in de rui. De kip krijgt dan nieuwe veren, en dus ook nieuwe slagpennen. Daardoor kan de kip weer vliegen. Je moet het kortwieken dan ook bijhouden. Na de jaarlijkse rui zul je het proces dus weer moeten herhalen.

Leewieken: niet meer doen

Leewieken was een manier om ervoor te zorgen dat kippen blijvend niet meer kunnen vliegen. Bij leewieken werd het middenhandsbeentje geamputeerd. Daar zitten de slagpennen aan vast. Daarmee vermink je eigenlijk de kip, zodat deze helemaal niet meer kan vliegen. Liefhebbers en hobbyisten hielden zich hier niet mee bezig, maar de bio-industrie wel. Zeker bij jonge kuikens kwam het vaak voor.

Deze methode wordt tegenwoordig als dierenmishandeling en dieronvriendelijk beschouwd. Daarom is het sinds 2018 verboden om het middenhandsbeentje van vogels te amputeren. Je mag nog wel de vleugels kortwieken door de slagpennen te verwijderen. Kortwieken is dus nog gewoon toegestaan.