Hebben jouw kippen last van kalkpoten? Hoe kom je daar precies achter en hoe los je dit op? Waarschijnlijk merk je het al aan het gedrag van de kip: deze blijft de hele tijd aan de poten pikken, of loopt slecht. In hele ernstige gevallen kan de kip zelfs helemaal niet meer lopen. Hoe kun je deze vreselijke jeuk en pijn aan de poten voorkomen? In dit artikel geven we antwoorden op alle vragen rondom kalkpoten en hebben we nog een goede tip om kalkpootmijt voortdurend te behandelen.
Wat zijn kalkpoten?
Kalkpoten zijn poten die zijn besmet met schurftmijt (ook wel kalkpootmijt) genoemd. De wetenschappelijke term is Cnemidocoptes mutans. Met het blote oog valt de mijt niet waar te nemen, maar het kan voor behoorlijk wat ongemak voor de kip zorgen. De ziekte nestelt zich namelijk tussen de schubben op de poten.
Wanneer je erachter komt dat je kip kalkpoten heeft, is het raadzaam dat direct te (laten) behandelen. Een dierenarts kan uiteraard zijn deskundige blik op de zaak geven, maar je kunt ook proberen zelf de kwaal te behandelen. Hoe je dat doet, leggen we verderop in dit artikel uit.
De symptomen bij kalkpoten
Hoe weet je nu of je kip last heeft van kalkpoten? Allereerst zou het een goed idee zijn om de kippen regelmatig te controleren. Probeer ze zo vast te houden, dat je tussen de poten kunt kijken en de kippen kunt controleren op kalkpoten. Zelfs als de kip nog geen uiterlijke symptomen vertoont, kan het toch zijn dat er al iets aan het groeien is.
Als de kip besmet is met Cnemidocoptes mutans, krijgt deze jeuk. De parasiet is voor het menselijk ook niet te zien, maar je merkt wel dat de poten van de kip dikker en opgezet raken. Dat is het eerste signaal dat op kalkpoten wijst. De schubben gaan wat verder uit elkaar staan. In een later stadium wordt de mijt wel zichtbaar, omdat er zich een grijze massa tussen de poten ophoopt. Dit is de ontlasting van de mijten. Bovendien kunnen de poten ook gaan bloeden.
Kippen met kalkpoten gedragen zich ook anders dan gewone kippen. Ze zitten de hele tijd met hun snavel aan hun poten te pikken. Daardoor zie je dat ze behoorlijk wat last van de poten hebben. Je kunt dan kijken naar de poten en ze inspecteren op een geelachtig, droog laasje. Zit er een laagje op de poot, vlak boven de tenen? Dan is dat een signaal dat de kip last heeft van kalkpoten. Pas na verloop van tijd zie je dat de poot dikker en dikker wordt.
Het is erg pijnlijk, maar het blijft meestal niet bij een poot. Meestal krijgen kippen er bij de beide poten last van. Daardoor is het lastig om te behandelen, want als de ene poot net over is, kan de andere poot beginnen. Het is daarom zaak om de kippen regelmatig te controleren. Zeker als ze al eens kalkpoten hebben gehad.
Hoe kun je kalkpoten voorkomen?
Iedere kippenhouder wil het beste voor zijn kippen. Kalkpoten is een vervelende aandoening, waar geen enkele pluimveehouder op zit te wachten. Daarom is een veel gestelde vraag: ‘Hoe kun je kalkpoten voorkomen?’. Het slechte nieuws is dat dit amper te voorkomen valt. De mijten zijn namelijk niet zichtbaar en de kippen worden al op jonge leeftijd besmet.
Wel kan de kans op een uitbraak verkleind worden. Dat doe je door bijvoorbeeld het kippenhok regelmatig te ontsmetten. Dat kan met bijvoorbeeld Halamid-D of een ander ontsmettingsmiddel. Mijten vinden een vochtige omgeving fijn, dus is het een goed idee het hok zo droog mogelijk te houden. Goed ventileren is een belangrijke tip om kalkpoten een zo klein mogelijke kans te geven. Het werkt preventief tegen kalkpootmijt, maar biedt geen absolute garantie.
Wat zijn de gevolgen van kalkpoten?
Kalkpoten zijn heel vervelend voor kippen. De mijt zorgt er namelijk voor dat de poten ruwer worden. De poot wordt dikker en de kip krijgt zichtbaar last van jeuk. Zodra de mijt zijn weg door de voet van de kip vindt, gaan de schubben uit elkaar staan. Zo kan de ontlasting van de mijten opgehoopt raken tussen de poten.
Je herkent de ontlasting van de mijten aan een grijzige massa tussen de poten. Doordat in de ontlasting tal van bacteriën zitten, zal de poot gaan ontsteken. De poot kan ook gaan bloeden. Het probleem zal van kwaad tot erger gaan, als dit niet op de juiste manier wordt behandeld. Zonder behandeling zal de kip niet meer kunnen lopen, met alle gevolgen van dien.
Moet ik met kalkpoten naar de dierenarts?
Soms is de besmetting van de poten zo erg, dat het niet mogelijk is om zelf nog iets te doen aan de kalkpoten van de kip. In dat geval moet er een dierenarts aan te pas komen. Vaak begint de dierenarts met een speciaal medicijn: een soort gelei. Dit gelei is zeer effectief. De gelei wordt met een kwastje op de poten aangebracht.
De gelei is pijnlijk op de poten en kippen vinden het niet fijn om met een kwastje te worden behandeld. Daarom kun je dit beter aan de dierenarts overlaten. Afhankelijk van de verdikking van de poot, moeten er meerdere behandelingen worden uitgevoerd.
Kalkpoten behandelen
Als je ziet dat je kip last heeft van kalkpoten, is het zeker belangrijk om dit onmiddellijk te behandelen. Dit moet op een schone, correcte manier gebeuren.
Om de kalkpoten te behandelen, moeten allereerst de korsten verwijderd worden. Dit moet met grote voorzichtigheid gebeuren, want anders gaan de poten bloeden. Maak daarom de poten eerst schoon en smeer ze in met vruchtboomcarboleum, groene zeep of glycerine. Dit moet enkele dagen intrekken. Doordat dit middel intrekt, worden de schubben zacht. Ga nooit aan de korsten pulken of trekken. Ze moeten echt eerst week worden. Anders beschadig je de poten van je kip.
Zodra de schubben zacht zijn, kun je makkelijker de korsten verwijderen. Na een paar dagen gebruik je lauwwarm water om de schubben en de poten zelf voorzichtig schoon te poetsen. Zijn de poten weer schoon en korstvrij? Dan smeer je ze in met een specifiek schurftpreparaat. Dit is bij de meeste dierenartsen te verkrijgen. Om herbesmetting te voorkomen, is het zaak het hok te ontsmetten en eventueel een middel tegen parasieten te gebruiken.
Een andere manier van behandelen, is zonder schurftpreparaat. Bij zware besmettingen wordt het aangeraden om alsnog een middel tegen schurft te gebruiken. Dit is de andere methode:
Allereerst maak je de poten volledig schoon. Ontsmet en week de poten ongeveer vijf minuten in een bad van Dettol. Smeer daarna een dikke laag vaseline of uierzalf over de poten. Ze worden dan vet. Maak reepjes stof van ongeveer 35 centimeter lang en 3 centimeter breed. Dit kan bijvoorbeeld een oude lap zijn. Knip het uiteinde 7 centimeter in. Wikkel vervolgens de reepjes stof om te poten, van boven tot onder en tussen de tenen.
Smeer daarna opnieuw vaseline of uierzalf over de poten. Op die manier wordt het luchtdicht afgesloten. Laat de kip drie tot vier dagen zo rondlopen en verwijder het doek. De beestjes tussen de poten zijn dan snel dood, omdat ze geen zuurstof krijgen. De resten en korsten laten bovendien ook los.
Kalkpoten spray voor kippen
Tegenwoordig zijn er verschillende middelen op de markt om kalkpoten te behandelen, of om ze te proberen te voorkomen. Dit zijn speciaal samengestelde middelen die de mijt proberen te doden. Omdat kalkpoten besmettelijk zijn voor andere kippen, is het wenselijk een kalkpoten kippen spray te gebruiken. Je kunt dan direct alle kippen behandelen met een spray, zonder dat je ze hoeft te ‘treiteren’ met vet.
Nadat je de kalkpoten kippen spray hebt aangebracht, is het zaak het kippenhok goed te desinfecteren. Verschoon het hok regelmatig, na iedere behandeling tegen kalkpoten. Op die manier verwijdert de kippenhouder ook alle kalkpootmijten in het hok.
Je gebruikt een kippen spray door direct op de poten van de kippen te spuiten. Herhaal dat elke 5 tot 6 dagen, zodat je de eiercyclus van de mijt doorbreekt. Behandel de kippen net zolang tot de besmetting over is.
Op Bol kan je de kalkpoten spray van mercator kopen. Deze kalkpoten reiniger is geheel natuurlijk en bestaat uit een mix van kruiden, hierdoor is de spray ongevaarlijk voor je kippen. Bekijk de spray hier!
Kalkpoten en zonnebloemolie
Wanneer een kip last heeft van kalkpoten, zal deze regelmatig naar de poten pikken. Erg pijnlijk en vervelend. Handmatig de korsten verwijderen kan vervelend aanvoelen voor de kip. Daarom is het ook een goede optie om in een vroeg stadium de poten vijf tot zeven dagen in te smeren met zonnebloemolie.
Naast zonnebloemolie werkt olijfolie ook. We bedoelen dan de gewone olijfolie die je uit de winkel haalt. Deze oliën zorgen ervoor dat de mijten stikken. Een goed herstel kan dan worden ingezet. Ook hier geldt dat na het insmeren het hok ververst moet worden en dat je alle kippen moet behandelen.
Injecties plaatsen?
In zeer ernstige gevallen kunnen de poten van de kip worden geïnjecteerd met een middel dat Ivermectine bevat. Deze behandeling moet iedere drie weken worden herhaald, om nieuwe infecties te voorkomen. Deze toepassing is ‘off label’. Dat houdt in dat de behandelwijze niet staat geregistreerd bij het Bureau Registratie Diergeneesmiddelen.
Dat de behandelwijze niet staat geregistreerd, wil niet zeggen dat het een gevaarlijke behandelmethode is, of dat het niet goed werkt. Het betekent alleen dat de fabrikant geen officiële informatie heeft verstrekt. Officieel is het geen behandelmethode die bijvoorbeeld een dierenarts uitvoert.
Wanneer je dit middel gebruikt, moet je minimaal 28 dagen voordat je weer eieren van de kip kunt eten, of het vlees van de kip kan opeten. Houd er rekening mee dat zelf injecties zetten een lastige klus is, en dat niet alle kippen ervan houden om vastgehouden te worden. Het is dus beter op zoek te gaan naar alternatieven. Doe dit in samenspraak met de veearts.
Een alternatief is namelijk om de Ivermectine over de poten te strooien, als ‘pour on middel’. Dat is een makkelijk manier van aanbrengen en een zeer effectieve methode. Injecties geven namelijk niet altijd het gewenste resultaat. Wel is een bijkomend nadeel van dit middel dat het in de eieren terug te vinden kan zijn. Dat geldt ook als het als pour on middel wordt gebruikt.
Een voetbadje maken tegen kalkpoten
Een handige klusser heeft bedacht dat een voetbadje ook remedie zou kunnen bieden tegen kalkpoten. Je zou zelf ook een dergelijk systeem kunnen maken, door aan de in- en uitgangen van het kippenverblijf een voetbadje te maken met zonnebloemolie of olijfolie. Iedere keer dat de kippen het hok uit gaan, moeten ze door dat voetbad. De eerste paar keer zullen de kippen weigeren om erin te gaan staan en zullen ze proberen er overheen te springen. Ze willen namelijk niet door de vloeistof gaan.
Na een paar dagen stappen ze gewoon vlot door de olie. Zorg er bij de montage van het badje wel voor dat dit stevig verankerd zit, en het niet kan omvallen wanneer de kippen op de rand van het badje trappen.
Zodra de dieren het badje willen passeren, krijgen ze direct een lading olie op de poten. In de volgende minuten heeft dit een gunstig effect op de aangetaste poten. Omdat de meeste dieren op een dag meerdere keren het hok bezoeken, krijgen ze meerdere behandelingen per dag. Er zijn verhalen bekend dat de kippen middels een voetbad binnen acht tot tien dagen aardig genezen worden.
Het is strikt noodzakelijk om het bodemstrooisel sneller dan normaal te verversen. Bij het binnenkomen laten de kippen namelijk ook afdruipende olie nalaten op de bodembedekking of in de legnesten. Daardoor komt er ook olie terecht op de buikveren van de hen. Soms worden ook de eitjes een beetje bevuild.
Giet dagelijks verse olie bij in de voetbadjes. Bedenk maar eens hoe het zou voelen om zelf honderd keer in hetzelfde water in bad te zitten. Geen goed idee. Bovendien is een badje binnen acht uur leeg, als iedere kip een paar keer door het badje loopt. Daarom moet het olieniveau worden bijgevuld tot de volledige lengte van het loopbeen. Het systeem werkt alleen als je de kippen nauwkeurig in het oog houdt en het oliepeil steeds bijwerkt.
BEN JE OOK BANG OM FOUTEN TE MAKEN BIJ HET KIPPENHOUDEN?
Veel beginnende kippenhouders maken fouten. Door onze gratis gids te downloaden kan je de meest voorkomende fouten voorkomen!