Wie kippen houdt, krijgt ongetwijfeld een keer te maken met bloedluis. De beestjes planten zich ontzettend snel voort en nemen bloed af van kippen en andere vogels. Daardoor worden de kippen ziek en gestrest. Leer hoe je bloedluis grotendeels kunt voorkomen, bestrijden en of het ook gevaarlijk is voor mensen. Ook geven we meer uitleg over (natuurlijke) bestrijdingsmiddelen.
Wat is bloedluis bij kippen?
Bloedluis is eigenlijk een mijt: de Rode Vogelmijt (Latijns: Dermanyssus Gallinae). Door de loop der jaren zijn we deze mijt ‘bloedluis’ gaan noemen, dankzij de rode kleur van het beestje en wat het beestje graag lust: bloed van vogels. Deze mijt gaat eens per 8 dagen op zoek naar bloed van een prooi en eet dan zijn buikje rond.
Doordat de bloedluis het bloed van kippen drinkt, kan er ernstige bloedarmoede bestaan. Daarnaast verspreiden bloedluizen zich snel, waardoor je te maken kunt krijgen met een ware plaag in het kippenhok. Ze kunnen soms tot wel 9 maanden zonder voedsel, waardoor ze een lange tijd overleven. Bloedmijt is een groot gevaar voor kippen. Op tijd beginnen met bestrijding, of nog beter: aan de slag met het voorkomen ervan, is dus belangrijk.
Ondanks het kleine formaat van de bloedluis, is het in staat om zo’n 3500 eitjes in haar leven te leggen. Warmte en vocht zijn de meest ideale omstandigheden voor de bloedluis. Daarom komt het probleem ook vaak in de zomer voor. Pasgeboren bloedluizen kunnen binnen een week zelf eitjes leggen. Bij een aardige temperatuur kun je dus te maken krijgen met een flinke plaag.
Bloedluis kippen herkennen
Je herkent de bloedluis aan zijn rode kleur. Het is een heel klein beestje, namelijk tussen de 0,1 en 1 millimeter groot. Toch kan het kleine beestje grote gevolgen hebben. Daarover komen we zo te spreken.
Wanneer je denkt dat je bloedluizen in het hok hebt, is het een goed idee een bloedmijtenval neer te leggen in de legnesten van de kippen. Overdag komen daar de bloedluizen schuilen. Zo neem je ze eenvoudig waar. Klop de val een enkele keer op je hand en je ziet de bloedluizen direct zitten.
Bloedluizen zijn ook te herkennen aan vervellingshuidjes. Die later ze achter in hun schuilplaatsen. In eerste instantie zie je de bloedmijten niet op de kip zelf zitten, omdat ze er maar kort verblijven. De kans is groter dat je ze vindt tussen de naden en de kieren van het hok.
De kans is het groot dat je de bloedmijt ziet als je ‘s nachts kijkt. Dan komen ze namelijk tevoorschijn om via de zitstokken de kippen aan te vallen. Kijk maar eens goed met een loep. Kom daarna meteen in actie om het probleem op te lossen.
Groot of klein probleem?
Het is altijd een groot probleem als je bloedluizen in het hok hebt, maar je kunt wel bepalen hoeveel bloedluizen in heth ok zitten. Dat kun je doen middels een test. Hiervoor zijn een kunststofpijpje en een stukje karton nodig. Rol het stukje karton op en schuif deze in het kunststofpijpje. Monteer het pijpje overdag onderaan een stok. Wanneer er bloedluizen aanwezig zijn, zullen ze de volgende dag te vinden zijn in het pijpje.
Haal het kartonnetje uit het pijpje en schut deze leeg in een wit bakje. Je ziet dan precies hoeveel bloedluizen er in het hok rondzwerven en krijgt een indicatie van het probleem.
Bloedluis kippen symptomen
Bij bloedluis zul je niet direct aan de kippen merken dat ze er last van hebben. Naar verloop van tijd zie je dat, als je goed kijkt, wel: de kippen krijgen kleine rode bultjes, die licht kunnen jeuken. Het probleem is dat dit lastig waar te nemen is. Eigenlijk moet je daarvoor de hele kip onderzoeken.
Wanneer je echt overlast hebt van bloedluis, zul je zien dat de kippen bleek zien en vermoeid raken. Dat kan komen doordat ze bloedarmoede beginnen te krijgen. Het gevaar van bloedluis is bovendien dat ze ziektes kunnen overdragen.
Bloedluis kippen schadelijk voor mensen?
Bloedluizen kunnen overspringen op mensen. Dan wordt al snel de vraag gesteld of dit ook schadelijk voor mensen is. Het antwoord: nee, het is niet gevaarlijk. Maar het kan wel ontzettend vervelend zijn. Ze bijten wel, waardoor je last kunt krijgen van irritatie en jeuk. Echter, een bloedluis kan zich niet voortplanten met het bloed van mensen. Dat kan alleen met het bloed van kippen en andere vogels. Dan ontstaan er nieuwe eintjes. Zonder dieren in de buurt waarmee het diertje zich kan voeden, gaat de mijt dood.
Goed om te weten: je wordt niet ziek van bloedluizen. Ze brengen op mensen geen ziektes over. Heel irritant als ze je bijten, maar het levert geen gevaar op.
Bloedluis in huis, en nu?
Natuurlijk werk je het liefst zoveel mogelijk met je kippen. Dan kan het een enkele keer voorkomen dat je de bloedluizen mee in huis neemt. Bovendien kunnen de mijten via kleine kiertjes binnenkomen. Bestrijding van bloedluis binnenshuis is erg lastig. De eerste stap is het weghalen van de besmettingsbron. Dat kan het hok van de kippen zijn (dus elders neerzetten), maar het kan ook zijn dat er een nestje van wilde vogels tegen het huis zit, waardoor de bloedluizen zijn binnengekomen. Je kunt dan de bron pas weghalen als de jonge vogels zijn uitgevlogen.
Het is zaak om alles zo goed mogelijk schoon te maken met water. Bloedluizen hebben een hekel aan water omdat ze niet kunnen zwemmen. Kleding en beddengoed moet op minimaal 60 graden gewassen worden om af te rekenen met de bloedluis in huis. Behandel ook andere stoffen materialen. Je kunt een stoomreiniger gebruiken. De verhitting zal de bloedluizen en eitjes dan doden. Onthoud altijd dat bloedluizen in hele kleine kiertjes verblijven en ze zelfs na twee jaar nog voor kunnen komen. De eitjes van een bloedluis kunnen namelijk lang overleven.
Bloedluis in huis is daardoor lastig te behandelen. Je kunt beter geen chemische middelen in huis gebruiken. Deze middelen kunnen namelijk beschadigingen aanbrengen. Protectspray kan bijvoorbeeld voor een witte waas zorgen, die onmogelijk is te verwijderen.
Bloedluis kippen eieren eten
Legkippen en bloedluis is een combinatie die niet goed samengaat. Wanneer een hen last heeft van bloedluis, legt deze percentueel minder eieren. Minder eieren houdt ook minder opbrengst in voor bedrijven die met legkippen werken, maar ook minder opbrengst voor de hobbyboer. Bloedluizen kunnen eieren besmetten, waardoor ze eigenlijk niet meer te eten zijn.
Het probleem is dat bloedluis bestreden moet worden. Daarbij kunnen ook chemische middelen ingezet worden. Die chemische middelen gaan in de eieren zitten, waardoor je ze niet meer kunt eten. We raden het dus af om eieren te eten die afkomstig zijn van kippen die met bloedluis (en de bestrijding daarvan) te maken hebben gehad.
Bloedluis voorkomen
Natuurlijk wil je geen bloedluis in het hok. Maar hoe is dit te voorkomen? Eigenlijk is voorkomen heel erg moeilijk. Bloedluizen gaan gewoon tussen naden en kieren zitten, of je dat nu wilt of niet. Maar er zijn wel manieren om het minder aantrekkelijk te maken voor de bloedmijt om te verblijven op bepaalde plaatsen.
Hygiëne
De kans op bloedluis is te verkleinen door een goede hygiëne te hanteren in het hok. Dat houdt in dat deze regelmatig grondig moet worden schoongemaakt. Alle kippen moeten dan tijdelijk verhuizen. Niet alleen het hok zelf moet worden schoongemaakt, maar ook de grond en tussen de naden en kieren.
Werk met een schoonmaakschema, zodat je maatregelen kunt bijhouden. Raap iedere dag de eieren, ververs het water, krab de mestplank af en was de waterbakken. Wekelijks kun je de uitwerpselen in het binnen- en buitenhok verwijderen en de zitstokken reinigen.
Iedere twee weken moeten de zitstokken en mestplanken worden schoongemaakt met een desinfecterend middel. Ook moeten de voerbakken goed schoongemaakt worden. Iedere maand is het zaak de legnesten te desinfecteren. Verschoon dan ook het stro in de legnesten. Doe het een keertje vaker als het snel vies wordt.
Iedere kwartaal moet de bodembedekking van het nachthok in zijn geheel verschoond worden. Het strooisel moet droog aanvoelen. Als het ruikt naar ammoniak, moet het verschoond worden. Ook is het raadzaam elk kwartaal de vloer schoon te maken met een geschikt desinfecterend middel. Volg daarbij de aanwijzingen van de fabrikant.
Zwevende zitstokken of een buffer
Bloedluizen kruipen via de zitstokken naar kippen toe. Om dat te voorkomen, is het aan te raden een buffer te maken, zodat de zitstokken bloedluisproof worden. Je kunt eventueel olie of vaseline op de plekken smeren die de bloedluizen moeten passeren om bij de zitstok te kunnen komen.
Zijn de zitstokken aan de wand bevestigd? Zaag dan een stuk van de stok af en zet de stok vast in bloedluiswerende houders. Ook zijn er speciale antibloedluis-zitstok-houders en bloedluisbakjes verkrijgbaar. Je hangt de stokken zwevend op door gebruik te maken van stevig ijzerdraad.
Het is ook een idee een constructie te maken met horizontale stokken, die rusten op een frame waarvan de poten in badjes of bakjes met olie staan. Natuurlijk moet de olie wel regelmatig ververst worden.
Vogeldicht kippenhok
Vogels komen graag langs bij kippen om hun eten te stelen. Bezoekende vogels nemen vogelmijten mee. Bloedluis is er eentje van. Daarom is het belangrijk dat de vogels het hok niet kunnen binnenvliegen. Voorkom vogelnesten en nestkastjes in de buurt van het kippenhok. Bloedluizen kunnen zich namelijk nestelen in de vogelnesten en nestkasten. Vanuit daar verschuilen ze en vermeerderen ze zich. Nestkasten kun je dus beter niet in de buurt van je kippenhok hangen. Maak ze na het broedseizoen goed schoon.
Bloedluis bestrijden
Is het al te laat en heb je last van bloedluis? Dan kun je op verschillende manieren te werk gaan om de bloedluis te bestrijden. In de ideale situatie kies je voor een natuurlijke bestrijding. Dat kan bijvoorbeeld met roofmijt, maar ook met andere natuurlijke middelen.
Tabakstelen gebruiken
Op de bodem van het verblijf, en in de legnest van de kippen, kun je tabakstelen leggen. Bloedluizen hebben een hekel aan de – voor hen – vreselijke geur die ervan afkomt. Daardoor blijven de bloedluizen op afstand en kunnen zij de kippen niet bereiken.
Nestkruiden
Nestkruiden hebben een soortgelijke werking als takbakstelen. Nestkruiden hebben een frisse, sterke geur. Bloedluizen komen liever niet in de buurt van deze geur. Daardoor vermijden ze een hok met nestkruiden zoveel mogelijk.
Picosan droogbad
Picosan droogbad kan worden ingezet als een natuurlijke bestrijder van bloedluis. Het haalt al het vocht uit de bodem. Daardoor is het voor bloedluizen lastiger om zich te voeden en te overleven.
Roofmijt tegen bloedluis
De roofmijt is de natuurlijke vijand van de bloedluis. Dit diertje zoekt bloedmijten op in de kieren van het hok. Daarna zuigen ze het bloed ervan helemaal leeg. Op die manier kunnen bloedluizen zich niet vermenigvuldigen. De bloedmijten worden door de roofmijten uit de kieren en spleten verjaagd. Een roofmijt is erg vraatzuchtig, dus het resultaat is al snel merkbaar. Al naar twee tot drie weken zal de populatie bloedluizen drastisch afnemen.
Roofmijten kunnen niet worden ingezet in koude periodes. Onder een koude periode verstaan we een periode met temperaturen onder de 15 graden. Dan is het een goed idee om diatomeeënaarde in te zetten. Dat is fijn zand met scherpe randjes, die de huid van mijten openscheurt. Wanneer je hiervoor kiest kun je niet later alsnog roofmijten inzetten; die halen zich dan ook open aan de aarde.
Voedingssupplement
Sinds 2020 is er een voedingssupplement verkrijgbaar op basis van aromatische geuren, zoals citroengras en kruidnagel. Na het eten van het voedingssupplement worden de kippen minder aantrekkelijk voor de bloedluis. Omdat de werking van het middel nog niet voldoende is aangetoond, mag de fabrikant er nog geen harde claim opleggen. Het heeft ook nog geen toelatingsnummer van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), maar de verwachting is dat dit in de toekomst wel kan komen. Het middel voldoet namelijk wel aan de wet- en regelgeving.
Middel tegen bloedluis
Bij speciaalzaken zijn allerhande middelen tegen bloedluis te krijgen. We geven de voorkeur voor natuurlijke middelen, maar als het echt niet anders kan, kun je kiezen voor chemische middelen. In dit geval is het belangrijk te kiezen voor een toegestaan gif, dat veilig gebruikt kan worden. Let hierbij op het gevaar voor mens, dier en milieu.
In Nederland is de werkzame stof spinosad toegelaten door de waakhond Ctgb om bloedluis mee te bestreden. Het wordt gemaakt door een bodembacterie. Het werkt op het zenuwstelsel van insecten en mijten die het middel eten of er op een andere manier met in aanraking komen. De spieren van de mijten gaan dan oncontroleerbaar bewegen, waardoor ze verlamd raken en uiteindelijk overlijden. Het heeft niet de voorkeur om mee te bestrijden, omdat het een hoger risico voor het milieu heeft dan het gebruik van andere stoffen.
Niet gebruiken: fipronil
In Nederland is het verboden om fipronil te gebruiken. Het gebruik hiervan veroorzaakte in 2017 grote ophef. Eieren kunnen erdoor besmet raken en bovendien mogen professionals het alleen inzetten om kakkerlakken te bestrijden, niet om bloedluis aan te pakken.
Omdat het verboden is, raden we het gebruik hiervan ten zeerste af. Boetes zullen hoog zijn en je riskeert er een rampzalige eieropbrengst mee.
Ontvang de gratis gids en voorkom de 15 grootste fouten die beginnende kippenhouders maken!
Wil je geen fouten maken tijdens het kippenhouden? Ontvang nu de gids die je helpt de 15 meest gemaakte beginnersfouten te vermijden en zorg ervoor dat jouw kippen gelukkig en gezond zijn!